ریشه‌یابی انتخاب اسامی در هری‌پاتر(قسمت اول)
به قلم سمیه شاکریان
جی.کی.رولینگ چگونه آرزوی خودش را به واقعیت تبدیل کرد؟ (قسمت یک)
همه‌جا با فندک آتش‌خوار دامبلدور خاموش شده است. دامبلدور و مک گونگال جلوی در خانه دورسلی‌‌‌ها ایستاده‌اند و هری را که توی قنداقی پیچیده شده جلوی در خانه خاله‌اش می‌گذارند. مینروا می‌گوید: ” هری خودش نمی‌دونه ولی اون جادوگر مشهوری میشه و هیچ بچه‌ای توی دنیا نخواهد بود که اونو نشناسه. همه با اسم هری پاتر بزرگ میشن”.
این آرزوی رولینگ بود که با صدای بلند در صفحات اولیه جلد یک کتاب (هری پاتر و سنگ جادو) بیان شد و حالا به واقعیت تبدیل شده است. من سال‌ها پیش، فیلم این مجموعه را دیدم و حالا بعد از اینکه پسرم دوبار کل جلدهای کتاب را خوانده، لذت دیدن فیلم با خواندن کتاب را آزمایش می‌کنم. همیشه برایم سؤال بود این نویسنده بزرگ، چطور مشهور شده و روزی نیست که کسی از پسر مخلوق او در جهان پر جاذبه و منحصر به فردش یاد نکند.
از عناصر فانتزی، مضامین، شخصیت‌پردازی، جادو، کشمکش و هر چیز دیگری که می‌توان به‌عنوان نقاط قوت مجموعه هری پاتر پرداخت، می‌گذرم، چرا که می‌دانم بسیاری از مردم دنیا، شیفته همین عناصر و تکنیک‌ها هستند. من در این یادداشت به دنبال بازخوانی تخصص، حرفه و تلاش رولینگ در انتخاب اسامی شخصیت‌ها، مکان‌ها و حتی اشیای داستان‌های هری هستم. چیزی که خودم را شیفته این بازخوانی کرد، دانش و شناخت نویسنده از زبان‌های زنده دنیا بود. همچنین تسلط او بر امور اساطیری و افسانه‌ها که نشان می‌دهد او با تسلط کامل ماجرای هری پاتر را شروع کرد و در جایی درست به پایان رساند.
ریشه انتخاب اسامی افراد، مکان‌ها و اشیای جادویی که در دو جلد اول یعنی “هری پاتر و سنگ جادو” و “هری پاتر و تالار اسرار” معرفی شده در این یادداشت آورده می‌شود:
- هری پاتر: شکل کوتاه شده از نام “هنری” است که نام پادشاهان انگلیسی بوده و نماد ماهیات قهرمانانه و ناجی دنیای جادوگران است. پاتر به معنای سفالگر است و رولینگ در مورد انتخاب نام فامیل پاتر، گفته که آن را از نام یکی از همسایگانش گرفته و اشاره به‌سادگی خانواده هری دارد.
- آلبوس دامبلدور: نام او دارای چندین لایه معنایی است: آلبوس: این واژه در لاتین به معنای “سفید” است که نمادی از “خرد، پاکی و روشنی” و اشاره به موهای نقره‌فام این شخصیت در داستان است که علامت مشخصه اوست. این نام با شخصیت دامبلدور که به‌عنوان جادوگری خردمند و راهنما شناخته می‌شود، هماهنگی دارد. دامبلدور: این نام از واژه‌ای قدیمی در انگلیسی گرفته شده که به معنای زنبور بزرگ است. رولینگ گفته است که این نام را انتخاب کرده، زیرا تصور می‌کرد دامبلدور فردی است که اغلب در حال زمزمه‌کردن موسیقی است، درست مانند زنبوری که در حال وزوزکردن است. نام‌های میانی پرسیوال: اشاره‌ای به یکی از شوالیه‌های میز گرد شاه آرتور دارد که به دنبال جام مقدس بود. این نام می‌تواند به جستجوی دامبلدور برای دانش و حقیقت اشاره داشته باشد و وولفریک که نامی قدیمی است و به قدرت و شجاعت اشاره دارد و برایان که نامی سنتی است و نشان‌دهنده شخصیت مهربان و پدرانه دامبلدور است.
- مینروا مک‌گونگال: نام مینروا مک‌گونگال دارای دو بخش مهم است: مینروا: این نام از الهه خرد و جنگ در اساطیر روم گرفته شده است. مینروا نماد دانش، استراتژی و قدرت ذهنی است که کاملاً با شخصیت پروفسور مک‌گونگال هماهنگ است. او فردی باهوش، سخت‌گیر و بسیار منظم است که درعین‌حال، عمیقاً به دانش‌آموزانش اهمیت می‌دهد. مک‌گونگال این نام خانوادگی اسکاتلندی است و اشاره‌ای به ویلیام مک‌گونگال، یکی از شاعران معروف اسکاتلند است. این شاعر به‌خاطر سبک خاص و گاهی نامتعارفش شناخته می‌شود که کنایه‌ای به شخصیت جدی اما گاهی شوخ‌طبع مک‌گونگال دارد. این نام‌گذاری نشان‌دهنده هوش، قدرت، نظم و وفاداری مک‌گونگال است.
- سوروس اسنیپ: این واژه در لاتین به معنای «سخت‌گیر» یا «شدید» است که کاملاً با شخصیت جدی، سرد و سخت‌گیر اسنیپ هماهنگ است. او فردی است که قوانین را جدی می‌گیرد و در برخورد با دانش‌آموزان، به‌ویژه هری پاتر، رفتاری سخت‌گیرانه دارد. جی. کی. رولینگ در توییتی اشاره کرده که نام خانوادگی «اسنیپ» را از نام خیابانی در انگلستان الهام‌گرفته است که او اغلب از آن عبور می‌کرد. این نام ممکن است حس مرموز و جدی بودن شخصیت اسنیپ را تقویت کند. این ترکیب نام، شخصیتی را شکل می‌دهد که در ابتدا به‌عنوان یک فرد سرد و سخت‌گیر شناخته می‌شود، اما در نهایت مشخص می‌شود که او یکی از وفادارترین و پیچیده‌ترین شخصیت‌های داستان است.
- سیریوس بلک: این نام از درخشان‌ترین ستاره در صورت فلکی سگ بزرگ گرفته شده است. در اساطیر و باورهای قدیمی، این ستاره باقدرت، وفاداری و سرنوشت خاص مرتبط است. همچنین، سیریوس در داستان توانایی تبدیل‌شدن به یک سگ سیاه بزرگ را دارد که ارتباط مستقیمی با نام او دارد. نام خانوادگی «بلک» در دنیای هری پاتر به خاندان اصیل‌زاده‌ای اشاره دارد که به جادوی سیاه و خلوص خون اهمیت زیادی می‌دهند. اما سیریوس برخلاف خانواده‌اش، از این باورها فاصله می‌گیرد و به محفل ققنوس می‌پیوندد. این نام‌گذاری نشان‌دهنده شخصیت پرشور، سرکش و وفادار سیریوس است. او مانند ستاره‌ای درخشان در میان تاریکی خانواده‌اش می‌درخشد.
- رون ویزلی: نام رونالد بیلیوس ویزلی دارای چندین لایه معنایی است: رونالد: این نام از ریشه اسکاندیناویایی و قدیمی انگلیسی گرفته شده و به معنای مشاور حاکم است. این نام نشان‌دهنده وفاداری و حمایت رون از دوستانش، به‌ویژه هری پاتر، در طول داستان است. بیلیوس: واژه «بیلیوس» از لاتین گرفته شده و به معنای کج‌خلقی و عصبانیت است که گاهی با شخصیت رون، به‌ویژه در لحظات حسادت یا ناامیدی، هماهنگی دارد. ویزلی: این نام از واژه “weasel” (به معنای راسو) الهام‌گرفته شده است. در فرهنگ عامه، راسوها حیواناتی زیرک، سریع و مقاوم هستند که با شخصیت رون و خانواده‌اش که باوجود مشکلات مالی، همیشه سرزنده و مقاوم باقی می‌مانند، هماهنگی دارد. خانواده ویزلی‌ها مثل راسوها مو قرمز و با تعداد بچه‌های زیاد هستند. این نام‌گذاری نشان‌دهنده وفاداری، شوخ‌طبعی، گاهی تردید و رشد شخصیتی رون در طول داستان است.
- هرمیون گرنجر: هرمیون: این نام از اساطیر یونان گرفته شده و به دختر هلن تروا و شاه منلائوس اشاره دارد. همچنین، نام «هرمیون» با هرمس، خدای پیام‌رسان و خردمند یونانی، مرتبط است. این ارتباط نشان‌دهنده هوش، دانش و توانایی ارتباطی قوی هرمیون در داستان است. جین: نام میانی او، «جین»، یک نام کلاسیک انگلیسی است که نشان‌دهنده سادگی و اصالت است. گرنجر: این نام خانوادگی در انگلیسی به معنای کشاورز یا مدیر زمین‌های زراعی است. این انتخاب اشاره‌ای به ریشه ماگل‌زاده بودن هرمیون و تلاش او برای اثبات توانایی‌هایش در دنیای جادوگری است. این نام‌گذاری نشان‌دهنده هوش، سخت‌کوشی، استقلال و تمایل به یادگیری هرمیون است.
- اسمشو نبر (ولدمودت): نام ولدمورت از ترکیب واژه‌های فرانسوی “Vol de mort” گرفته شده است که به معنای “پرواز از مرگ” است. این نام کاملاً با شخصیت او هماهنگ است، زیرا هدف اصلی ولدمورت فرار از مرگ و رسیدن به جاودانگی بود. نام اصلی او تام مارولو ریدل است که به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند به “I am Lord Voldemort” تبدیل شود، نشان‌دهنده تغییر هویت او از یک جادوگر جوان به لرد تاریکی است.
- ریدل: معنای لغوی: واژه “Riddle” در انگلیسی به معنای “معما” یا “چیستان” است. این نام کاملاً با شخصیت تام ریدل هماهنگ است، زیرا او فردی مرموز، پیچیده و دارای رازهای فراوان است. همچنین، مسیر زندگی او پر از معماهای تاریک و اسرار جادویی است که در نهایت او را به لرد ولدمورت تبدیل می‌کند. ارتباط با داستان: نام خانوادگی «ریدل» نشان‌دهنده هویت دوگانه اوست. از یک طرف، او دانش‌آموزی بااستعداد در هاگوارتز بود، اما از طرف دیگر، به جادوی سیاه و جاودانگی روی آورد. این تضاد در شخصیت او، مانند یک معمای حل‌نشده در طول داستان باقی می‌ماند. ساختار نام: نام کامل او “Tom Marvolo Riddle” به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند به “I am Lord Voldemort” تبدیل شود که نشان‌دهنده تغییر هویت و نفی گذشته اوست. این نام‌گذاری کاملاً با شخصیت پیچیده، جاه‌طلب و تاریک تام ریدل هماهنگ است.
- نویل لانگ باتم: نویل از ریشه فرانسوی گرفته شده و به معنای “شهر جدید” است. در داستان، نویل شخصیتی است که به‌مرورزمان رشد می‌کند و از یک دانش‌آموز خجالتی به یک قهرمان واقعی تبدیل می‌شود که با مفهوم «تولد دوباره» و «تحول» هماهنگی دارد. لانگ‌باتم: این نام خانوادگی اشاره‌ای به رشد تدریجی و قدرت پنهان او دارد. در ابتدا، نویل فردی دست‌وپاچلفتی و کم اعتمادبه‌نفس به نظر می‌رسد، اما در نهایت یکی از شجاع‌ترین و تأثیرگذارترین شخصیت‌های داستان می‌شود. همچنین، «لانگ‌باتم» ممکن است کنایه‌ای به پایداری و مقاومت او باشد. در طول داستان، نویل از یک شخصیت فرعی به یکی از کلیدی‌ترین قهرمانان نبرد هاگوارتز تبدیل می‌شود و هورکراکس نهایی ولدمورت (مار ناگینی) را نابود می‌کند که نقش مهمی در شکست ارباب تاریکی دارد.
ادامه دارد…
دیدگاهتان را بنویسید